Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ

Παναγία η Μητέρα Θεού και ανθρώπων Γ΄

Στην αρχή της διδασκαλίας του, όταν ο Χριστός παραβρέθηκε σε ένα γάμο στην Κανά η Παναγία τον πλησιάζει και του λέει: Δεν έχουν πλέον κρασί. Στην απάντηση του Χριστού η Παναγία αντιλαμβάνεται ότι δεν ήταν άρνηση να εκπληρώσει την παράκλησή της και γι’ αυτό απευθύνεται στους υπηρέτες και λέει: «Ό,τι αν λέγει υμίν ποιήσατε»  Ότι σας πει να κάνετε.  Αυτός είναι μοναδικός λόγος της Παναγίας μας ο οποίος αναφέρεται στο Χριστό και ταυτόχρονα ο τελευταίος θεομητορικός λόγος που καταγράφουν οι Ευαγγελιστές.

Ονομάζεται από τους πατέρες Διαθήκη της Θεοτόκου. Είναι ο λόγος που απευθύνει η Παναγία σε κάθε άνθρωπο. Ότι σας λέει ο Χριστός να κάνετε. Είναι η παρακαταθήκη της Παναγίας μας και  ιερή κληρονομιά για κάθε πιστό.

Μέσα από τα λόγια αυτά η Παναγία θέλει να μας βεβαιώσει ότι η παράκλησή της προς τον Χριστό είναι σωστική. Πως Εκείνη δάνεισε σώμα και αίμα ανθρώπινο στον Υιό και Θεό της και γι’ αυτό όπως λένε οι Πατέρες ο Χριστός είναι αιωνίως χρεώστης απέναντι της. Και ότι δεν λησμονεί κανένα μέσα στην απέραντη μητρική αγάπη της. Αυτής της αγάπης που δεν υπάρχουν όρια, υπολογισμοί, συμφέροντα και υστεροβουλία.

Και λένε ακόμα οι Πατέρες ότι ολόκληρος ο κόσμος πλάστηκε για να δοθεί δώρο στην Παναγία. Και ότι κι αν δεν είχε συμβεί η πτώση πάλι ο Θεός θα έβρισκε ένα τρόπο για να αναδείξει την Παναγία.

Αυτή λοιπόν τη μεγάλη Μάνα έχουμε οι πιστοί συντροφιά και παραμυθία. Και σε Κείνη προστρέχουμε σε κάθε περίσταση. Γιατί η αγάπη της φτάνει παντού. Γιατί μας καταλαβαίνει. Γιατί μας αγαπά. Και σαν δώρο οι πιστοί ακουμπούν πάνω της κάθε πίκρα, πόνο, λύπη και στεναγμό. Και λέει ένα τροπάριο της παράκλησης: Κανείς απ αυτούς που καταφεύγουν σε σένα δεν φεύγει λυπημένος. Αλλά ζητάει τη χάρη και παίρνει το δώρο σύμφωνο με το συμφέρον του.

*****

Και ένας πατέρας της Εκκλησίας μας ο Βασίλειος Σελευκείας παρουσιάζει την Παναγία να λέει στο Χριστό: Τι λοιπόν θα κάνω για σένα Θα σε θρέψω με γάλα ή θα σε δοξολογήσω; Θα σε κρατήσω ως μητέρα ή θα σε προσκυνήσω ως δούλη; Θα σε αγκαλιάσω ως παιδί μου η ως στο Θεό μου θα προσευχηθώ; Τι είναι, αναρωτιέται, το  μεγάλο αυτό θαύμα; Μας καλεί λοιπόν η ίδια η Παναγία να γίνουμε κοινωνοί και μέτοχοι στο θαύμα αυτό. Γιατί στο πρόσωπο της Παναγίας συνυπάρχει όχι μόνο η κάθε γυναίκα αλλά ολόκληρο το ανθρώπινο γένος.

*****

Χάρη σε Σένα πεθαίνουμε χορτασμένοι από τροπάρια και κατάνυξη. Είσαι η πηγή της ζωής. Κατατροπώνεις το θάνατο με την αγάπη. Ακυρώνεις τα απρόοπτα του θανάτου με μιά γεύση ελπίδας και εγκαρτέρησης. Μου δίνεις την ευλαβική αποδοχή του θανάτου σαν αντίδωρο. Δέχομαι εκείνο που χωρίς εσένα δεν θα μπορούσα να αποδεχτώ. Εσύ μου προσπορίζεις το φως που με οδηγεί στο μακρινό ταξίδι. Στην καταστροφή της ζωής εσύ χτίζεις το καθαρό της νόημα. Ήρθες στον κόσμο σαν την παρουσία μιας ορατής δωρεάς. Σου παραδίνω τη ζωή και την ύπαρξή μου ολόκληρη. Και νιώθω πως δεν μηδενίζομαι μ’ αυτό τον τρόπο. Αφθαρτοποιούμαι. Εσύ με αγαπάς και μου λες ποιος είμαι. Εσύ με βοηθάς να πιστεύω πως εδώ κάτω δεν τελειώνουν όλα. Θα οδοιπορήσω για να κατακτήσω την βεβαιότητα που εσύ μου υπόσχεσαι. Θα δεχτώ με ταπείνωση τις εμπειρίες που μου μέλλονται. Θα μαθητέψω στη θλίψη και τη φυγή. Θα παίρνω φως από τα έγκατα της αγάπης σου. Πλειστηριασμοί της αγάπης για σένα την Υψηλοτέρα των ουρανών και καθαρωτέρα λαμπηδόνων ηλιακών Τώρα είμαστε μπροστά σου. Δέξου μας στον όρμο της μητρικής σου ευσπλαχνίας. Λιμένισε μας προστατευτικά από τους κλείδωνες του αιώνα. Ντύσε μας με τον χιτώνα της πίστης, την παρηγοριά του παραμυθιού. Χαίρε λιμήν των του βίου πλωτήρων. Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε. (Απόπειρα για εγκώμιο του Ματθαίου Μουντέ.)

*****

Όταν ο Χριστός βρίσκεται πάνω στο σταυρό απευθύνει τα τελευταία του λόγια στον αγαπημένο του μαθητή Ιωάννη και λέει: ιδού η Μήτηρ σου. Να η μητέρα σου. Προηγουμένως απευθύνεται στην Παναγία: ιδού ο υιός σου. Να το παιδί σου. Και το ευαγγέλιο αναφέρει: «απ’ εκείνης της ώρας έλαβεν αυτήν ο μαθητής εις τα ίδια». Στο γεγονός αυτό διακρίνουμε ένα βαθύ συμβολισμό, τον οποίο πάντα πρέπει κατά νου να έχουμε. Ο Θεάνθρωπος με τα λόγια αυτά αλλάζει την πορεία του κόσμου. Αφήνει σε μας αιώνια ελπίδα και προνόμιο τη δυνατότητα θεώσεως.  Τη δυνατότητα θεοποιήσεως του ανθρώπου. Δείχνει σε μας το δρόμο προς την αγαπημένη Μητέρα του κόσμου, την Παναγία, που έγινε πύλη σωτηρίας. Αδειάζει τον εαυτό Του χαρίζοντάς μας Μητέρα Αγνή και Θεοτόκο.Προτρέπει την Παναγία Μητέρα του να δεχτεί να γίνουμε παιδιά της. Και η μεγάλη Μάνα όπως πάντα αποδέχεται τα λόγια του Υιού και Θεού της.  Και ο αγαπημένος μαθητής αποκτά Μητέρα Θεού και κατά συνέπεια όλοι εμείς. Κορύφωση αγάπης θεωρείται η αποδοχή της Παναγίας να γεννήσει Θεό και να αποδεχτεί να γίνει, μπροστά στο μαρτύριο του Σταυρού της αγάπης, Μητέρα του κόσμου. Μητέρα όλων των ανθρώπων. Αυτή λοιπόν την τόσο διαφορετική Μάνα, που μπορεί και αγκαλιάζει όλους τους ανθρώπους,  τιμούμε στην εκκλησία σε κάθε ακολουθία και τελετή. Αυτήν την υπέρ λόγον και έννοια παρακαλούμε σε κάθε περίσταση. Και με ένα ιδιαίτερο τρόπο στους Χαιρετισμούς και σε κάθε δικιά της γιορτή.   Και αναφέρει ένα ωραίο τραγούδι. Ένα ποίημα:

Όπου πίκρα και ορφάνια και φτωχολογιά,       με τα μάτια βουρκωμένα βρίσκεται η Παναγιά.

Πότε γνέφει πότε υφαίνει πότε τραγουδεί,       πότε σκύβει να φιλήσει κάποιο άρρωστο παιδί.

Και την άλλη μέρα νατη πάλι από το πρωί,     να μας λέει κάντε κάτι για να αλλάξει η ζωή.

*****

Η Παναγία είναι η πικραμένη χαρά της Ορθοδοξίας η χαρμολύπη μας. Ο λιμήν των χειμαζομένων. Η πίστη μας, λέει ο Κόντογλου, είναι πονεμένη πίστη. Ο Χριστός σταυρώθηκε και η Μητέρα Παναγία πέρασε κάθε πόνο. Γιαυτό καταφεύγουμε σε Κείνη που οι πατεράδες μας την είπαν Καταφυγή, σκέπη του κόσμου, Ελεούσα και με τόσα άλλα ονόματα . Στην Ελλάδα προσκυνείται η παναγιά με τον πρεπούμενο τρόπο. Δηλαδή με δάκρυα, πόνο, με χαροποιό πένθος. Γιατί η Ελλάδα μας είναι τόπος πονεμένος, χαροκαμένος και βασανισμένος. Και ο λαός μας βρίσκει στις σκληρές περιστάσεις του παρηγοριά και στήριγμα στη λυπημένη μητέρα του Χριστού. Το γλυκό πρόσωπό της δίνει ελπίδα στους απελπισμένους, χαρά στους θλιμμένους ανάπαυση στους κουρασμένους, ειρήνη στους ταραγμένους. Η πνευματική ομορφιά της φέρνει κατάνυξη, σεβασμό και αγάπη. Τότε είναι που η Παναγία μας λέει  πως τούτο που λέγεται κλάψιμο και λύπη και φαίνεται πολύ πικρό και αβάσταχτο, έχει μέσα του πλεγμένη και τη χαρά  και την ευφροσύνη. (Από το βιβλίο του Φώτη Κόντογλου «Παναγία και Υπεραγία» Εκδ.  ΑΡΜΟΣ)

 

Βιβλιογραφία

-- Παναγία και Υπεραγία. Φώτη Κόντογλου.

-- H χώρα των ζώντων. Αρχ. Τύχωνος.

-- Ο Ακάθιστος Ύμνος. Κων. Δρατσέλλα.

-- Η Θεομήτωρ. Νικολάου Καβάσιλα.

-- Ορθόδοξος Πνευματικότης. Ανωνύμου μοναχού.

-- Η Θεοτόκος. Ιωάννου Δαμασκηνού.

-- Παναγία και Εκκλησία. Γεωργίας Κουνάβη.

-- Μαρία η μητέρα του Θεού. Θεοκλήτου ιερομ.

-- Η Υπεραγία Θεοτόκος. Γρηγορίου ιερομ.

 -- Κοίμηση. Εκδ. Ακρίτας.

  Επιστροφή στή Σελίδα ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ