Σακχαρώδης Διαβήτης, ο σιωπηλός εχθρός

Μαρία Παντερή Ειδική Παθολόγος, Επιμ.Α΄ ΤΕΠ ΠαΓΝΗ

Οι διαβητικοί αποτελούν ειδική κατηγορία ασθενών με ξεχωριστά και πολλές φορές σοβαρά προβλήματα υγείας, επιπλοκές της ιδιαίτερης νοσολογικής οντότητας που αποτελεί ο σακχαρώδης διαβήτης. Πρόκειται για ομάδα μεταβολικών διαταραχών που χαρακτηρίζεται από υπεργλυκαιμία ως αποτέλεσμα, είτε έλλειψης στην έκκριση ινσουλίνης από τα β-κύτταρα του παγκρέατος, είτε διαταραχή στη δράση της ινσουλίνης στους ιστούς (αντίσταση στην ινσουλίνη), ή και των δύο.

 

Διακρίνεται σε Σ.Δ. τύπου 1 και Σ.Δ. τύπου 2. Ο Σ.Δ. τύπου 1 είναι ο λιγότερο συχνός, γνωστός και ως νεανικός διαβήτης, με ποσοστό λιγότερο του 10% στο σύνολο των διαβητικών ασθενών. Είναι αποτέλεσμα της αυτοάνοσης καταστροφής των β-κυττάρων του παγκρέατος και χαρακτηρίζεται από σοβαρή έλλειψη ινσουλίνης. Εξωγενή χορήγηση ινσουλίνης απαιτείται για τον έλεγχο της γλυκόζης του αίματος και την πρόληψη των επιπλοκών. Ο Σ.Δ. τύπου 2, ο πιο συχνός, αποτελεί περισσότερο από το 90% των περιπτώσεων σακχαρώδη διαβήτη. Είναι νόσος των ενηλίκων, ωστόσο με το πέρασμα του χρόνου διαγιγνώσκεται σε όλο και περισσότερο νεαρά άτομα. Χαρακτηρίζεται συνήθως από παχυσαρκία, αντίσταση στη δράση της ινσουλίνης στους ιστούς και σχετική, όχι παντελή έλλειψη στην έκκριση ινσουλίνης από τα β-κύτταρα του παγκρέατος.

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι από τις σημαντικότερες αιτίες πρώιμης νόσου και θανάτου παγκοσμίως. Σχεδόν το 8% του πληθυσμού στις ΗΠΑ πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη με ένα ποσοστό 25-40% του πληθυσμού να παραμένει αδιάγνωστο. Παγκοσμίως η επίπτωση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, του πιο συχνού, εκτιμάται στο 6,4% των ενηλίκων με ένα ποσοστό 3,8-10,2% να ποικίλει κατά περιοχές .Η επίπτωση του αδιάγνωστου σακχαρώδη διαβήτη ίσως ξεπερνά σε κάποιες περιοχές το 50% του πληθυσμού.Όπως αναγράφηκε και προηγουμένως ο Σ.Δ. τύπου 2 είναι ο πιο συχνός και αγγίζει το 90% των περιπτώσεων. Εξαιτίας του ότι ο Σ.Δ. σχετίζεται και επιφέρει σοβαρές μικρο και μακροαγγειακές βλάβες στον μακροχρόνια πλημμελώς ρυθμισμένο διαβητικό ασθενή, αποτελεί ένα πολύ σημαντικό θέμα στην οικονομία της υγείας, όπου εκτιμάται ότι αφορά στο 14% του συνόλου της οικονομίας γενικά. Σχεδόν οι μισοί διαβητικοί ασθενείς έχουν προσβληθεί από μικρό και μακροαγγειακές επιπλοκές οφειλόμενες στο σακχαρώδη διαβήτη, όπως έμφραγμα του μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου, διαβητική αμφιληστροειδοπάθεια με συνέπειες στην όραση, έλκη ως και ακρωτηριασμούς κάτω άκρων. Ως εκ τούτου, αντιλαμβάνεται κανείς ότι πολλοί είναι οι παράγοντες επίδρασης του σακχαρώδη στην ποιότητα ζωής των ασθενών καθώς και στην κοινωνία και οικονομία γενικότερα. Υψηλά είναι τα ποσοστά αναπηρίας, δυστυχώς, των διαβητικών ασθενών, με δυσμενείς επιδράσεις στην εργασία, παρατεταμένα διαστήματα απουσίας από αυτήν, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε ψυχολογικό, κοινωνικό, οικογενειακό και τέλος οικονομικό επίπεδο. Με βάση τη φυσική εξέλιξη της νόσου, στο σακχαρώδη διαβήτη υπάρχει ένα πρώιμο, ασυμπτωματικό στάδιο ( προδιαβήτης ), όπου όπως έχει δειχθεί, η από νωρίς διαπίστωσή του με κατάλληλα screening tests, που ευτυχώς είναι διαθέσιμα, και η χορήγηση σωστής κατά περίπτωση θεραπείας, επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου και βελτιώνουν τα μακροπρόθεσμα οφέλη προστατεύοντας έτσι, κατά το δυνατό, τον ασθενή από τις πιθανές, μελλοντικές σοβαρές επιπλοκές.Τα screening tests που είναι διαθέσιμα στο γενικό πληθυσμό για την διάγνωση τόσο του πρώιμου ασυμπτωματικού σταδίου του προδιαβήτη όσο και του διαβήτη, είναι η γλυκόζη νηστείας στο αίμα, η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη HbA1%, και η δοκιμασία ανοχής στη γλυκόζη.

Μετά τη διάγνωση ακολουθεί η θεραπεία. Η θεραπεία αρχικά αφορά σε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης του διαβητικού ασθενούς, στην εκτίμηση των μακρο και μικροαγγειακών επιπλοκών που ήδη υπάρχουν και στη χορήγηση θεραπείας με στόχο τη νορμογλυκαιμία, τη βελτιστοποίηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα του διαβητικού ασθενούς. Όλες αυτές οι θεραπευτικές παρεμβάσεις έχουν ως γνώμονα την ηλικία του ασθενούς, το προσδόκιμο επιβίωσης και τις συνοσηρότητες που τυχόν υπάρχουν. Κάθε ασθενής με πρόσφατη διάγνωση σακχαρώδη διαβήτη εντάσσεται σε πρόγραμμα εκπαίδευσης και προσαρμογής στα καινούρια δεδομένα με κατάλληλη διατροφή και αύξηση της σωματικής δραστηριότητας με απώτερο στόχο τη μείωση του σωματικού και τη βελτίωση του μεταβολικού του προφίλ.

Κλείνοντας θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί μεν σοβαρό πρόβλημα υγείας της σύγχρονης εποχής, του δυτικού τρόπου ζωής, που δεν προάγει την ισορροπημένη μεσογειακή διατροφή και την αυξημένη σωματική δραστηριότητα υποβοηθώντας έτσι την εμφάνιση και εξέλιξη της νόσου του διαβήτη. Όμως από την άλλη η πρόοδος στην πρώιμη διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη (προδιαβήτη ) με τα διαθέσιμα screening tests προσφέρει στον ιατρικό κόσμο και κατ' επέκταση στο σύνολο του πληθυσμού τη δυνατότητα πρόληψης, πρώιμης διάγνωσης και συνεπώς αποτελεσματικού ελέγχου των διαβητικών ασθενών. Τέλος, η πρόοδος της Φαρμακολογίας στο σακχαρώδη διαβήτη και η δυνατότητα πολλών θεραπευτικών επιλογών κατά περίπτωση ασθενών, σε συνδυασμό με την εκπαίδευσή τους, που θεωρείται ακρογωνιαίος λίθος για τη συνειδητοποίηση και επίλυση του προβλήματος, επισφραγίζουν με αισιόδοξα μηνύματα ελπίδας για το μέλλον, τη ζωή και την υγεία των διαβητικών ασθενών.

  Επιστροφή στή Σελίδα ΘΕΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ