ΟΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ Δ΄

 (συνέχεια από το προηγούμενο)

ΟΙ ΕΒΔΟΜΗΚΟΝΤΑ ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ

Ως γνωστόν τα ονόματα των Εβδομήκοντα μαθητών του Κυρίου δεν αναφέρονται στην Καινή Διαθήκη, όπως συμβαίνει με αυτά των Δώδεκα (Ματθ. Γ 2-4 και Λουκ.. ς' 14-16). Μόνον ο θεηγόρος Ευαγγελιστής Λουκάς στο Ευαγγέλιο Του (κεφ. ι' στ. 1) γράφει: "Μετά δε ταύτα ανέδειξεν ο Κύριος και ετέρους εβδομήκοντα και απέστειλεν αυτούς ανά δυο προ προσώπου αυτού εις πάσαν πόλιν και τόπον ου ήμελεν αυτός έρχεσθε".

Στο ίδιο δε κεφάλαιο (στ. 17) σημειώνει: "επέστρεψαν δε οι εβδομήκοντα μετά χαράς λέγοντες• Κύριε, και τα δαιμόνια υποτάσσεται ημίν εν τω ονόματι σου".

Αλλά ποίος ο θεσμός των εβδομήκοντα Αποστόλων και ποία τα ονόματα αυτών:

Ο ιερός Θεοφύλακτος ερμηνεύων το σχετικό χωρίον του Εύαγγ. Λουκά σημειώνει: "Υποδεέστεροι ουν ήσαν των δώδεκα και μαθηταί αυτών ύστερον και ακόλουθοι γεγόνασιν, ει και ο Χριστός αυτούς έξελέξατο". Ό Κύριος μη δυνάμενος να διαθέτει παρά ολίγον μόνον χρόνον για κάθε μέρος το οποίον επεσκέπτετο, ενδιεφέρετο να ευρίσκει προπαρασκευασμένο το έδαφος και διηγερμένο το ενδιαφέρον των κατοίκων, καθ' όσον πλησίαζε και το τέλος της επιγείου παρουσίας Του. Αποσταλέντων των Δώδεκα στα μέρη της βορείου Γαλιλαίας, καθίστατο επείγον να προετοιμασθεί η επίσκεψη Του στις μεσημβρινές χώρες της αυτής επαρχίας, γι' αυτό καλεί στράτευμα πολυπληθέστερο, εκλεγμένο από τους οπαδούς Του, για να αναλάβει την αποστολή αυτή. Το στράτευμα αυτό θα συνέχιζε την αποστολή του και μετά την επίγεια αποχώρηση του Κυρίου, Ανάληψη και Πεντηκοστή, ως ακόλουθοι των Δώδεκα. Άλλωστε κατά την Αγία Πεντηκοστή, ευρίσκοντο "εις το υπερώον" εκατόν είκοσι συνολικώς απόστολοι, μαθητές και μαθήτριες, μετά της Υπεραγίας Θεοτόκου (Πράξ. α' 13-15, β' 1-6).

Ο θεσμός των εβδομήκοντα δεν είναι δυνατόν να περιορισθεί στους υπό του Κυρίου εκλεγέντος, αλλά διευρύνεται και στους υπό των Αγίων Αποστόλων ύστερον εκλεγέντος, μαθητές και ακολούθους αυτών, από τους οποίους έλαβαν το Πνεύμα το "Αγιον "δι' επιθέσεως των χειρών".

Ο αριθμός αυτών είτε μειούμενος (ένεκα αποστασίας - αιρετικής προσχωρήσεως, φυσικού ή μαρτυρικού θανάτου), είτε αυξανόμενος (ένεκα νέας εκλογής υπό των Αγίων Αποστόλων), διετήρει την ονομασία "εβδομήκοντα", χάριν σεβασμού του αριθμού των Αποστόλων, τους οποίους εξέλεξε ό Κύριος. Άλλα και ο υπό του Ευαγγελιστού Λουκά αναφερόμενος αριθμός "εβδομήκοντα" (υπάρχει και η γραφή "εβδομήκοντα δύο") για τους, υπό του Κυρίου, εκλεγέντας, κατά τον θεσπέσιο ερμηνευτή των Γραφών Άγιο Κύριλλο Αλεξανδρείας (προς τον οποίον συμφωνούν Θεοφύλακτος και Ζιγαβηνός), προέρχεται εκ του ιερού αριθμού 70, γνωστού στην Αγία Γραφή ως δηλούντος πλήθος, ειδικότερα δε και πιθανώς ακριβέστερα, "ίνα πληρωθή" η σήμανση αυτών "δια της του νόμου σκιάς. Γέγραπται γαρ εν τη Εξόδω περί των υιών Ισραήλ, ήλθον, φησίν, εις Αίλείμ, και ήσαν εκεί δώδεκα πηγαί υδάτων και εβδομήκοντα στελέχη φοινίκων" ("Εξοδ. ιε' 27).

Οι εβδομήκοντα δηλαδή εξελέγησαν κατά τον αριθμό των 70 πρεσβυτέρων του Ισραήλ, τους οποίους εξέλεξε ο Μωϋσής κατ' εντολήν του Θεού, για να τον βοηθούν στην διοίκηση του λαού, στους οποίους απέστειλε ό Θεός το Πνεύμα το Άγιο "ό επανεπαΰσατο επ' αυτούς" (Αριθμ. ια' 16, 25).

Τα   ονόματα   των   υπό   του   Κυρίου   εκλεγέντων   εβδομήντα   μαθητών αποστόλων, όπως προανεφέρθηκε, δεν είναι δυνατόν να τα γνωρίζωμεν όλα. Πολλά   εξ   αυτών   μαρτυρούνται   στην   Καινή   Διαθήκη   διεσπαρμένα, γνωρίζοντες την άμεσον σχέση αυτών μετά του ιδίου του Κυρίου, συνάγωμεν την συγκαταρίθμησή τους στον κατάλογο των εβδομήκοντα. Ή συμπλήρωση του αριθμού, ως προελέχθη, γίνεται εκ των μαθητών των Αγίων Άποστόλων και ιδία του Απ. Παύλου, ο οποίος σημειωτέον συγκαταλέγεται στους Δώδεκα και συνεορτάζεται μετ' αυτών ως Πρωτοκορυφαίος, αν και δεν ανήκει, γνωστόν, στην αρχική των Δώδεκα.   Η   απαρίθμηση   των   ονομάτων των εβδομήκοντα συνιστά ως εκ τούτου πρόβλημα, καθ' όσον, αν και η Αγία Εκκλησία επιτελούσα την Σύναξη αυτών κατά την 4ην του μηνός Ιανουαρίου δεν παραθέτει κατάλογον στο Συναξάριον της ημέρας. Τα ονόματα τα οποία αναφέρονται στα Στιχηρά προσόμοια του Εσπερινού και στον Κανόνα του Όρθρου,    δεν    συμπληρώνουν    τον   αριθμόν    70,    πολλά    δε   εξ   αυτών επαναλαμβάνονται. Άλλωστε το ιαμβικό δίστιχο του Συναξαρίου της ημέρας στο  Μηναίο, αναφέρεται στην κοινή εορτή των Αβδομήκοντα κατά την 4ην Ιανουαρίου, υπονοώντας σαφώς, ότι η μνήμη αυτών επιτελείται σε διαφορετικές ημέρες των 12 μηνών του ενιαυτού, ο δε Οίκος αναφέρεται επιλεκτικώς σε ονόματα ορισμένων "και τους λοιπούς".

Στον καταρτισμό του εν λόγω καταλόγου δεν εγκλωβισθήκαμε στον άριθμ 70. Συμπεριελάβαμε όλους τους υπό της Αγίας μας Εκκλησίας τιμωμένους συναριθμουμένους    "εν    τω    χορώ"    των    εβδομήκοντα,    ως    και    τους μνημομευομένους σε παλαιούς (Λαυρεωτικός Κώδιξ Δ' 43 φ.236β, καταλόγους Ιππολύτου   ΡΟ   10,   σ.   953-957) και  νεώτερους  καταλόγους,   στους  οποίους εύρήκαμε 76 στον αριθμό.

(η συνέχεια στο επόμενο)

 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ;

•             Μηναία, Αποστ. Διακονία, Αθήναι 1991
•             Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια
•             Ο ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘ. ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ, Αθήναι 1992
•             Τ.Κουφοπούλου, Λεξιλόγιο της Καινής Διαθήκης, Αθήναι 1995
•             Τ.Εύαγγελίδου, Μεγάλη Ιερά Ιστορία, Αθήναι 1898
•             Π. Τρεμπέλα. Υπομνήματα εις τα Ευαγγέλια 1972.
•             Σ. Ευστρατιάδου. Αγιολόγιο της Ορθ. Εκκλησίας 1935
•             Λ. Φίλη, Το πρόβλημα των Ο΄.
•             Λατρευτικό Εγχειρίδιο
               Ιερ. Γεωργίου Κουγιουμτζόγλου
              ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙ 1999.

  Επιστροφή στή Σελίδα ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ