Τα Ιερά Μυστήρια της Εκκλησίας μας Γ΄

Το πώς εισερχόμαστε στην Εκκλησία και πώς μετέχουμε της Θείας Ευχαριστίας διαβάσαμε στα δύο προηγούμενα φυλλάδια όπου παρουσιάστηκαν τα Μυστήρια του Βαπτίσματος, του Χρίσμα-τος και της Θείας Ευχαριστίας.
Ο Θεός αξιώνει τον άνθρωπο, μέσα από τα Ιερά Μυστήρια, να γίνει μέτοχος μεγάλων και υπέρμετρων Δωρεών. Ένα τέτοιο Μυστήριο είναι:

Δ΄. Το Ιερό Μυστήριο της Ιερωσύνης.

Το ιερό και μέγα μυστήριο της Ιερωσύνης έχει την αρχή του από τον Κύριο ο οποίος και είναι ο Μέγας Αρχιερεύς. Εκείνος εξέλεξε τους Αποστόλους και τους έταξε στη διακονία των πιστών. Οι Απόστολοι στη συνέχεια εξέλεγαν και καθιστούσαν κατά τόπους επισκόπους, ιερείς και διακόνους για τις ανάγκες της τοπικής εκκλησίας. Διάδοχοι των Αποστόλων είναι οι κληρικοί και αυτή ακριβώς η αδιάκοπη και ιερή διαδοχή από την εποχή των Αποστόλων παρέχει την εγκυρότητα στο Μυστήριο. Γι αυτόν ακριβώς το λόγο, για να είναι έγκυρη μια χειροτονία, πρέπει που έχει τελεσθεί από κανονικούς επισκόπους να έχουν δηλαδή την Αποστολική διαδοχή. Ονομάζεται δε και χειροτονία, διότι επιτελείται με την επίθεση των χειρών του επισκόπου ή των επισκόπων, στο κεφάλι του προ-σερχόμενου στο ιερό τούτο μυστήριο. Το μυστήριο τελείται πάντα στο ναό κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας. Είναι από τις ιερότερες στιγμές της Εκκλησίας μας. Μέσα στο ναό, κατά τη ιερή σύναξη και τέλεση της Θείας Ευχαριστίας πιστοί και κληρικοί ενώνουν τις προσευχές τους και δέονται όπως ο προσερχόμενος στο ιερό μυστήριο καταστεί άξιος λειτουργός του Υψίστου και άξιο σκεύος του Αγίου Πνεύματος. Υπηρέτες του λόγου του Κυρίου είναι όλοι ανεξαιρέτως οι πιστοί. Από τους πιστούς εκλέγονται οι πνευματικοί ποιμένες οι οποίοι έχουν την ευθύνη της διακονίας και της διαποί- μανσης των πιστών. Ο κληρικός από την ημέρα της χειροτονίας του είναι εργάτης, διάκονος και υπηρέτης του λογικού ποιμνίου, των πιστών. Με το μυστήριο της Ιερωσύνης ο άνθρωπος καλείται να γίνει οικονόμος της Θείας Χάριτος. Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι σύμφωνα με την Ορθόδοξη Θεολογία η Ιερωσύνη δεν είναι μόνο η εκπροσώπηση των πιστών (προτεσταντική αντίληψη), ούτε μόνο η εκπροσώπηση του Θεού (σύμφωνα με τον ρωμαιοκαθολικισμό). Ο ιερέας ανήκει στην κοινότητα για την οποία και προσεύχεται και την εκπροσωπεί και επίσης γνωρίζει ότι μεσολαβεί στον Πατέρα με τις προσευχές του και ζητάει διαρκώς τις άνωθεν Δωρεές. Η Ιερωσύνη διακρίνεται σε τρεις βαθμούς:

α) του Διακόνου, ο οποίος διακονεί τον Ιερέα και τον Επίσκοπο στην τέλεση των μυστηρίων. Δεν τελεί κανένα μυστήριο μόνος του και η χειροτονία του τελείται από κανονικό επίσκοπο μετά από τον καθαγιασμό των Τιμίων Δώρων (μετά την εκφώνηση: Και έσται τα ελέη του μεγάλου Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού..) ακριβώς για να είναι έτοιμος να διακονήσει κατά τη μετάδοση των Αχράντων Μυστηρίων.

β) του Ιερέως, ο οποίος τελεί όλα τα μυστήρια εκτός της Ιερωσύνης, επ΄ ονόματι του επισκόπου. Η χειροτονία του τελείται από κανονικό επίσκοπο μετά το τέλος του Χερουβικού Ύμνου (πριν την είσοδο των Τιμίων Δώρων) ώστε να λάβει μέρος στην τέλεση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας το οποίο έκτοτε θα τελεί μόνος του και θα αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο του ποιμαντικού και αγιαστικού έργου του. Και τρίτος και τελευταίος βαθμός:

γ) του επισκόπου. Ο επίσκοπος είναι στην Εκκλησία «εις τύπον και τόπον Χριστού». Είναι η εικόνα του Χριστού μέσα στην εκκλησία. Έχει τη μεγάλη ευθύνη να ποιμάνει την εκκλησία διαφυλάσσοντας την ενότητα της πίστεως. Χειροτονείται από τουλάχιστον δύο ή τρεις κανονικούς επισκόπους αμέσως μετά τον Τρισάγιο Ύμνο ( πριν από την ανάγνωση του Αποστόλου και του Ευαγγελίου επειδή έχει καθήκον τη διδασκαλία και τη τέλεση των μυστηρίων). Είναι ο μόνος ιερουργός του μυστηρίου της Ιερωσύνης και διαβιβάζει την αποστολική διαδοχή σε κάθε ένα που χειροτονεί.

Είναι άξιο προσοχής ότι ο επίσκοπος γνωρίζει ότι ενεργεί και πράττει ως υπηρέτης του Μεγάλου Αρχιερέως και γιαυτό κατά την χειροτονία του διακόνου εύχεται με τα εξής λόγια: «..ου γαρ εν τη επιθέσει των εμών χειρών, αλλ’ εν τη επισκοπή των πλουσίων σου οικτιρμών δίδοται η χάρις τοις αξίοις σου..».

Οι κληρικοί στην αρχαία εκκλησία ήταν όλοι έγγαμοι. Με την Στ΄ Οικουμενική Σύνοδο (το 681 στην Κων/λη) καθιε-ρώθηκε η εκλογή των επισκόπων από τις τάξεις των μοναχών. Πέραν του επισκοπικού βαθμού δεν υπάρχουν άλλοι βαθμοί Ιερωσύνης. Είναι δηλαδή διοικητικοί τίτλοι απλώς ο Μητροπολίτης, Αρχιεπίσκοπος, Πατριάρχης. Όλοι έχουν τον τρίτο βαθμό Ιερωσύνης. Τον βαθμό του επισκόπου. Το ίδιο ισχύει και για τους ιερείς και διακόνους. Οι πρωτοσύγκελος, αρχιμανδρίτης, πρωτοπρεσβύτερος, οικονόμος, σκευοφύλαξ, αρχιδιάκονος κ. ά. είναι απλοί τίτλοι.

Τα άμφια που ενδύονται κατά την τέλεση κάθε ακολουθίας και μυστηρίου είναι διαφορετικά σε κάθε βαθμό.

Το μυστήριο της Ιερωσύνης τελείται μία και μόνο φορά. Σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να επαναληφθεί. Επίσης δεν επιτρέπεται από τους κανόνες να λάβει κάποιος χειροτονούμενος την ίδια ημέρα περισσοτέρους του ενός βαθμού ιερωσύνης (άλλωστε και η σειρά χειροτο- νίας κάθε βαθμού αποκλείει κάτι τέτοιο). Για να θεωρηθεί επίσης έγκυρη η τέλεση του μυστηρίου πρέπει να τελεσθεί παρουσία των πιστών οι οποίοι και λαμβάνουν μέρος στη τέλεση με την προσευχή αλλά και συμμαρτυρούν το Άξιος για τον χειροτονούμενο.

Επειδή η χειροτονία είναι Κατάβασις του Αγίου Πνεύματος – Πεντηκοστή - προς φωτισμό και ενδυνάμωση του χειροτο- νουμένου, στην ακολουθία ψάλλονται ύμνοι της Πεντηκοστής. Είναι υπέροχη η ευχή της χειροτονίας την οποία αναγι-νώσκει ο επίσκοπος: « Η θεία χάρις, η πάντοτε τα ασθενή θεραπεύουσα, και τα ελλείποντα αναπληρούσα, προχειρίζεται τον….».Ο προσερχόμενος στην ιερωσύ-νη καλείται από τον ίδιο το Θεό όπως αναφέρει ο Απόστολος Παύλος: «..Ουχ εαυτώ λαμβάνει την τιμήν, αλλά καλούμενος υπό του Θεού…» (Εβρ. Ε΄4).

Ο κληρικός με το μυστήριο της Ιερωσύνης γίνεται οικονόμος της Θείας Χάρης. Δέχεται τη χάρη του Θεού για τον εαυτό του και στη συνέχεια την προσφέρει στους πιστούς. Έτσι γίνεται μεσίτης μεταξύ Θεού και ανθρώπων.

Τέλος με το μυστήριο της Ιερωσύνης βεβαιώνεται σε μας όλους ότι ο Χριστός ως Κεφαλή και Αρχηγός της Εκκλησίας μεταδίδει αδιάκοπα τις δωρεές του Αγίου Πνεύματος μέσα στην Εκκλησία Του.

Βιβλιογραφία

-- Η πορεία με το Σωτήρα Χριστό. Α. Schmemann.

-- H χώρα των ζώντων. Αρχ. Τύχωνος.

-- Θέματα Ορθοδ. Θεολογίας. π. Γ. Φλωρόφσκυ.

-- Ο Ιησούς Χριστός. Ιερομ. Γρηγορίου.

-- Ορθόδοξος Πνευματικότης. Ανωνύμου μοναχού.

-- Η Ορθοδοξία. π. Δημ. Στανιλοάε.

-- Εκκλησία και Εκκλησιαστικό φρόνημα. Μητροπ.

Ναυπάκτου Ιεροθέου.

-- Τι Πιστεύω. Β. Μπιλάλη.

  Επιστροφή στή Σελίδα ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ