Μυστήριο ξένον

 Μυστήριο ξένον, λέγει ο `Υμνωδός, τη Γέννηση του Χριστού, το να γεννηθή σαν άνθρωπος, όχι κανένας προφήτης, όχι κανένας άγγελος, άλλά ο ίδιος ο Θεός! Ό ανθρωπος,θά μπορούσε να φθάσει σε μία τέτοια πίστη; Οι φιλόσοφοι κ' οι άλλοι τετραπέρατοι σπουδασμένοι ήτανε δυνατό να παραδεχθούνε ένα τέτοιο πράγμα; Από την κρισάρα τής λογικής τους δεν μπορούσε να περάσει ή παραμικρή ψευτιά, όχι ένα τέτοιο τερατολόγημα! `Ο Πυθαγόρας, ο Εμπεδοκλής κι άλλοι τέτοιοι θαυματουργοί, που ήτανε και σπουδαίοι φιλόσοφοι, δε μπορέσανε να τους κάνουνε να πιστέψουνε κάποια πράγματα πολύ πιστευτά, και θα πιστεύανε ένα τέτοιο τερατολόγημα; Γι' αυτό ο Χριστός γεννήθηκε ανάμεσα σε απλούς ανθρώπους, ανάμεσα σε απονήρευτους τσοπάνηδες, μέσα σε μία σπηλιά, μέσα στο παχνί, που τρώγανε τα βόδια.

Κανένας δεν τον πήρε είδηση, μέσα σε εκείνον τον απέραντο κόσμο, που εξουσιάζανε οι Ρωμαίοι, για τούτο είχε πει ο προφήτης Γεδεών, πώς θα κατέβαινε ήσυχα στον κόσμο, όπως κατεβαίνει ή δροσιά απάνω στο μπουμπούκι του λουλουδιού, «ώς υετός έπί πόκον». Ανάμεσα σε τόσες μυριάδες νεογέννητα παιδιά, ποίος να πάρει είδηση το πιο πτωχό από τα πτωχά, εκείνο που γεννήθηκε όχι σε καλύβι, όχι σε στρούγκα, άλλά σε μία σπηλιά; Και κείνη ξένη, γιατί την είχανε οι τσομπαναρέοι να σταλιάζουνε τα πρόβατά τους.

Το «υπερεξαίσιον και φρυκτόν μυστήριο» τής Γεννήσεως του Χριστού έγινε τον καιρό που βασίλευε ένας μοναχά αυτοκράτορας απάνω στη γη, ο Αύγουστος, ο ανιψιός του Καίσαρα, ύστερα από μεγάλη ταραχή και αιματοχυσία; ανάμεσα στον Αντώνιο από τη μία μεριά, και στον Βρούτο και στον Κάσσιο από την άλλη. Τότε γεννήθηκε κι o ένας και μοναχός πνευματικός βασιλιάς, ο Χριστός. Κι' αυτό το λέγει ή ποιήτρια Κασσιανή στο δοξαστικό που σύνθεσε, και που το ψέλνουνε κατά τον `Εσπερινό των Χριστουγέννων: «Αυγούστου μοναρχήσαντος έπί τής γής, ή πολυαρχία τών άν9ρώ-πων έπαυσατο. Καί Σου ένανθρωπήσαντος έκ τής άγνής ή πολυθείά τών είδώλων κατήργηται. `Υπό μίαν βασιλείαν έγκόσμιον αί πόλεις γεγένηνται. Καί είς μίαν δεσποτείαν Θεότητος τά εθνη έπίστευσαν... ».

Τη Γέννηση του Χριστού την προφητέψανε οι Προφήτες. Πρώτος απ’ όλους την προφήτεψε ο πατριάρχης 'Ιακώβ, τη μέρα που ευλόγησε τους δώδεκα υιούς του, κ' είπε στον 'Ιούδα «δεν θα λείψει άρχοντας από τον 'Ιούδα μήτε βασιλιάς από το αίμά του, ως που να έλθει εκείνος, για τον όποίον είναι γραμμένο να βασιλεύει άπάν' απ’ όλους, κι αυτόν τον περιμένουμε όλα τα έθνη». Ως τον καιρό που γεννήθηκε ο Χριστός, οι Ιουδαίοι, το γένος του 'Ιούδα, είχανε άρχοντες, δηλαδή κριτές και αρχιερείς, που ήτανε κ' οι πολιτικοί άρχοντές τους. Αλλά τότε για πρώτη φορά έγινε άρχοντας τής 'Ιουδαίας ο `Ηρώδης, που ήτανε εθνικός κ' έβαλε αρχιερέα τον Ανάνιλον «αλλογενή», ενώ οι αρχιερείς είχανε πάντα μητέρα 'Ιουδαία. Τελευταίος Ιουδαίος αρχιερεύς στάθηκε ο `Υρκανός. Κ' οι άλλοι προφήτες προφητέψανε τη Γέν-νηση του Χριστού, προπάντων ο `Ησαίας. Τη Γέννηση του Χριστού τη λένε οι υμνωδοί «τό πρό αίώνων άπόκρυφον καί Αγγέλοις άγνωστον μυστήριον», κατά τα λόγια του Παύλου πού γράφει: «'Εμοί τώ έλαχιστοτέρω πάντων τών άγίων εδόθη ή χάρις αυτή έν τοίς εθνεσιν ευαγγελίσασθαι τόν άνεξιχνίαστον πλουτον του Χριστού καί φωτίσαι πάντας τiς ή οικονομία του μυστηρίου τον αποκεκρυμμένου από των αιώνων εν τω Θεώ τω τα ,πάντα κτίσαντι δια 'Ιησού Χριστού, ίνα γνωρισθεί νυν ταις άρχαϊς και ταίς έξουσίαις εν τοις έπουρανίοις δια τής εκκλησίας ή πολυποίκιλος σοφία τον Θεού» ('Εφεσ. Γ') `Ο απόστολος Παύλος λέγει, πώς αυτό το μυστήριο δεν το γνωρίζανε κα-θαρά και με σαφήνεια ούτε οι Άγγελοι, γι' αυτό ο αρχάγγελος Γαβριήλ με τρόμο το είπε στην Παναγία. Και στους Κολασσαείς γράφοντας ο θεόγλωσσος Παύλος, λέγει: «Το μυστήριον το αποκεκρυμμένον από των αιώνων και από των γενεών, νυνί έφανερώθη τοις άγίοις αυτού, οις ηθέλησε ο Θεός γνωρίσαι τις ο πλούτος, τής δόξης

του μυστηρίου τούτου εν τοις έ9νεσιν, ος εστί Χριστός εν ημίν ή έλπίς τής δόξης». Λέγει, πώς φανερώθηκε αυτό το μυστήριο στους αγίους, που θέλησε ο Θεός να το μάθουνε, κι' αυτοί θα το διδάσκανε στα έθνη; στους ειδωλολάτρες, που προσκυνούσανε; για θεούς πέτρες και ζώα και διάφορα αλλά κτίσματα.

`Εξακόσια χρόνια προ Χριστού ο βασιλιάς Ναβουχοδονόσορ είδε στο Όνειρο του, πώς βρέθηκε μπροστά του ένα θεόρατο φοβερό άγαλμα, καμωμένο από χρυσάφι, ασήμι, χάλκωμα, σίδερο και σεντέφι: Κι' άξαφνα ένάς βράχος ξεκόλλησε από ένα βουνό και χτύπησε το άγαλμα και τόκανε σκόνη. Και σηκώθηκε ένας δυνατός άνεμος και σκόρπισε τη σκόνη, και δεν απόμεινε τίποτα. `Ο βράχος όμως που τσάκισε' το άγαλμα έγινε ένα μεγάλο βουνό, και σκέπασε όλη τη γη. Τότε ο βασιλιάς φώναξε τον προφήτη Δανιήλ και ζήτησε να του εξήγηση το όνειρό. Κι' ο Δανιήλ το εξήγησε κα-ταλεπτώς, λέγοντας πώς τα διάφορα μέρη του αγάλματος ήτανε οι διάφορες βασιλείες, που θα περνούσανε από τον κόσμο ύστερα από τον Ναβουχοδονόσορ; και πώς στο τέλος ο Θεός θα αναστήσει κάποια βασιλεία που θα καταλύσει όλες τις βασιλείες, όπως ο βράχος πού είχε δει στο ενύπνιο του εξαφάνισε το άγαλμα με τα πολλά συστατικά του: «Καί έν ταίς ήμέραις τών βασιλέων εκείνων, αναστήσει ο Θεός του ουρανού βασιλείαν, ήτις εις τους αιώνας ου' διαφθαρήσεται», «κάποιο βασίλειο, λέγει, που δεν θα καταλυθεί ποτέ στους αιώνες των αιώνων»

Αύτή ή βασιλεία ή αιώνια, ή άφθαρτη, είναι ή βασιλεία του Χριστού, ή βασιλεία τής αγάπης στις ψυχές των ανθρώπων κ' ιδρύθηκε με την άγία Γέννηση τού Κυρίου; που γιορτάζουμε σήμερα. Κ' επειδή είναι τέτοια βασιλεία, γι αυτό θα είναι αιώνια, γι αυτό δεν θα χαλάσει ποτέ, όπως γίνεται με τις άλλες επίγειες και υλικές βασιλείες. Όπως ο βράχος μεγάλωνε κι έγινε όρος μέγα και σκέπασε τη γη, έτσι και το κήρυγμα του Ευαγγελίου ξαπλώθηκε σ’ όλη την οικουμένη, με το κήρυγμα των Αποστόλων: « Εις πάσαν την γην εξήλθεν ο φθόγγος αυτών, και εις τα πέρατα της οικουμένης τα ρήματα αυτών». Ώστε βγήκε αληθινή ή αρχαιότερη προφητεία του Ιακώβ, πως σαν πάψει η εγκόσμια εξουσία των Ιουδαίων, θα έρθει στον κόσμο εκείνος που προορίστηκε, «η προσδοκία των εθνών». Σημείωσε πως οι Εβραίοι πιστεύανε πως η φυλή τους μονάχα ήταν βλογημένη, και πως ο Θεός φρόντιζε μονάχα γι’ αυτή, και πως οι άλλοι λαοί, «τα έθνη», ήταν καταραμένα και μολυσμένα κι ανάξια να δεχτούν τη φώτιση του Θεού. Λοιπόν είναι παράξενο να μιλά η προφητεία του Ιακώβ για τα έθνη, για τους ειδωλολάτρες θα περιμένουν τον Μεσσία να τους σώσει και μάλιστα να μη λεει καν πως τον αναμενόμενο σωτήρα τον περιμένανε οι Ιουδαίοι μαζί με τα έθνη, αλλά να λεει πως τον περιμένανε μονάχα οι εθνικοί: «και αυτός προσδοκία εθνών». Όπως κι έγινε. Γιατί, τη βασιλεία που ίδρυσε ο Χριστός στον κόσμο, τη θεμελίωσαν μεν οι απόστολοι, που ήταν Ιουδαίοι, αλλά την ξαπλώσανε και την στερεώσανε με τους αγώνες τους και με το αίμα τους οι άλλες φυλές, «τα έθνη».

Είναι ολότελα ακατανόητο, για το πνεύμα μας, το ότι κατέβηκε ο Θεός ανάμεσα μας σαν άνθρωπος συνηθισμένος και μάλιστα σαν ο φτωχότερος από τους φτωχούς. Αυτή τη μακροθυμία μονάχα άγιες ψυχές είναι σε θέση να τη νοιώσουνε αληθινά, και να κλάψουνε από κατάνυξη.

Κάποιοι, μ' όλα αυτά που είπαμε, δεν θα νοιώσουμε τίποτα από το Μυστήριο, που γιορτάζουμε σήμερα. Σ' αυτούς, εγώ ο τιποτένιος, δε μπορώ να πω τίποτα. Μοναχά θα τους θυμίσω τα αυστηρά λόγια που γράφει στην επιστολή του ο άγιος 'Ιωάννης ο Ευαγγελιστής, ο αγαπημένος μαθητής του Χριστού, κι' ο θερμότατος κήρυκας τής αγάπης: «Πάν ,πνεύμα, ο ομολογεί Ιησουν Χοιστόν έν σαρκί έληλυθότα, έκ του Θεού εστί. Kαi πάν πνεύμα, ο μή όμολογεί Ιησούν Χριστόν έν σαρκί έληλυθότα, έκ τον Θεού ουκ εστίν. Ούτός έστιν άντίχριστος».

Φώτης Κόντογλου

  Επιστροφή στή Σελίδα ΔΟΚΙΜΙΑ